Падчас выбараў Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь выбаршчыкам, якія галасавалі першы раз, уручаліся падарункавыя выданні “Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь” і кніжачкі “Сімвалы суверэннай Беларусі”.
Ну, з Канстытуцыяй усё ясна, а “Сімвалы…” выклікаюць пэўную цікавасць. Што зараз лічыцца важным для маладых беларусаў, што яны павінны ведаць і чым ганарыцца?
У кніжаццы два раздзелы: “Дзяржаўныя сімвалы” і “Нацыянальныя сімвалы”.
Дзяржаўныя сімвалы: Сцяг, Герб, Гімн, Канстытуцыя.
А вось на нацыянальныя сімвалы глянем бліжэй:
- Бусел
- Зубр
- Лён
- Васілёк
- Бульба
- Рэкі і азёры
- Батлейка
- Арнамент
- Слуцкі пояс
- Народнае мастацтва
- Ў (у нескладовае)
Сама беларуская мова ў спіс сімвалаў Беларусі не трапіла. Але артыкул пра мову і літару “ў” ёсць. У прыватнасці:
“Адной з характэрных прыкмет кожнага народа, нацыі з’яўляецца мова. У мове адлюстроўваецца светаўспрыманне народа. Нацыянальная мова беларусаў – беларуская…
…Беларуская мова мае доўгую гісторыю развіцця. Беларускія словы можна сустрэць у пісьмовых крыніцах XIII – пачатку XIV стагоддзя.
У Вялікім Княстве Літоўскім (ВКЛ) старабеларуская мова была афіцыйнай мовай справаводства. З сярэдзіны XVII і да пачатку XIX стагоддзя ў сілу розных геапалітычных чыннікаў беларуская мова развівалася пераважна ў вусна-гутарковай форме, а не ў літаратурна-пісьмовай, што адбілася на развіцці беларускага правапісу.
Сучасны перыяд развіцця беларускай мовы звязаны з імёнамі класікаў беларускай літаратуры: Янкі Купалы, Якуба Коласа, Максіма Багдановіча, Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча, Цёткі (Алаізы Пашкевіч) і іншых празаікаў і паэтаў, а таксама з развіццём цікавасці да нармавання гутарковай мовы сярод навукоўцаў-філолагаў.
Літара “ў” – дваццаць другая літара ў беларускім алфавіце. Па-добнай літары няма ні ў адным алфавіце моў свету, у тым ліку і ў блізкіх нам рускай і ўкраінскай мовах.
У пісьмовай мове “ў” упершыню выкарыстоаў этнограф Пётр Бяссонаў. Літара з’явілася ў 1870 годзе на старонках яго кнігі “Беларускія песні”.
“Ў” надае мове непаўторную меладычнасць, характэрную менавіта беларускаму вымаўленню. Гук [у] прамаўляецца з трохі выцягнутымі ў трубачку вуснамі.
Унікальная літара беларускага алфавіту пішацца ў большасці выпадкаў пасля галосных і мае толькі малы варыянт напісання. Выключэннем з’яўляюцца вершаваныя творы, дзе для захавання рытму “ў” можа замяняцца на “Ў”.
Замежныя навукоўцы лічаць беларускую мову адной з самых прыемных для ўспрымання на слых сярод моў свету пасля італьянскай.
Сёння “ў” з’яўляецца адным з прадметаў нацыянальнага гонару. У гонар гэтай літары ўсталяваны помнік у Полацку. У гарадах Беларусі можна сустрэць крамы, рэстараны і рознага роду ўстановы, у якіх “Ў” з’яўляецца назвай”.
- Крыж Ефрасінні Полацкай
- Зорка
Зорка героя Рэспублікі Беларусь.
- Кветка Перамогі
Яблынева кветка і стужка ў колерах нацыянальнага сцяга сапраўды таленавітая кампазіцыя, якая цалкам адпавядае беларускаму менталітэту.
- Храм-помнік у гонар усіх святых і ў памяць пра ахвяры, якія для выратавання Айчыны нашай паслужылі
- Знак якасці
- Скарынаўскі знак
- Палац незалежнасці
- Месца сілы
Сам па сабе падбор неблагі, хоць і няпоўны. Шкада толькі што не ўдалося пабачыць беларускамоўны варыянт.
Яраслаў Грынкевіч.