Вялікі князь Гедымін
Сёлета спаўняецца 700 гадоў, калі па загадзе князя Вялікага Княства Літоўскага Гедыміна пачалося будаўніцтва Лідскага замка і заснаванне горада Ліды. У 1323 годзе ён звярнуўся да жыхароў ганзейскіх гарадоў з запрашэннем на жыхарства ў Вялікае Княства Літоўскае, і ў гэты ж год ваеннапалонныя з Валыні і Кіева па яго дырэктыве прыступілі да будаўніцтва Лідскага замка.
Лідзяне загадзя рыхтаваліся да гэтага вялікага свята. У супольнасці з уладамі быў створаны бульвар Гедыміна, адрэстаўравана і адкрыта вежа Гедыміна ў Лідскім замку, пабудаваны рэстаран “Гедымін”, усталяваны помнік Гедыміну, правялі хакейны турнір памяці Гедыміна.
Хто ж такі гэты выдатны чалавек? Нарадзіўся ён не пазней 1275 года. Вялікім князем быў абраны або прызначаны, калі яму было 40 гадоў.
У Гедыміна былі тры жонкі – Віда, Вольга і Ева, другая і трэцяя жонкі – рускія праваслаўныя князёўны. Ад сваіх жонак Гедымін меў 13 дзяцей. Сваім семярым сынам вылучыў багатую спад-чыну. Менавіта Кейстуту дасталіся Трокі, Гародня, Коўня, Упіта, Ліда і княства Жамойцкае.
Гедымін быў язычнікам і пакланяўся ідалам, але цярпіма адносіўся да іншых рэлігій. Дачок выдаваў замуж як за праваслаўных, так і за католікаў. Пяцёра сыноў Гедыміна былі хрысціянамі. У Лідскім замку пры Гедыміне і два стагоддзі потым дзейнічала праваслаўная царква.
Гедымін шмат ваяваў. Хадзіў на Прусію, на Польшчу, на Валынь, на Кіеўшчыну. Ваяваў з Тэўтонскім і Лівонскім Ордэнам. Пад яго ўладу перайшлі старажытнарускія землі з гарадамі Віцебск, Мінск, Тураў і Пінск.
Гедымін здолеў арганізаваць неверагодныя па маштабе для таго часу будаўнічыя працы і стварыць сетку абарончых збудаванняў на галоўных дарогах. Былі пабудаваны замкі ў Вільні, Лідзе, Медніках, Крэве, закладзены Трокскі замак.
Пад канец 1341 года князь Гедымін быў забіты стрэлам з толькі ўзніклай тады агнявой зброі са сцен цвердзі Баербург. Яго цела было дастаўлена ў Вільню і спалена па язычніцкім звычаі на велізарным вогнішчы з хваёвых бярвенняў там, дзе зліваюцца рэкі Вілейка і Вілія.
Дык кім для нас, жыхароў горада Ліды, з’яўляецца славуты Гедымін? Па-першае – заснавальнік горада. Ліда – горад заснаваны Гедымінам. Па-другое – менавіта па загадзе Гедыміна быў пабудаваны Лідскі замак. Па-трэцяе – увёў назву Ліда ў гістарычныя хронікі. Горад Ліда згадваецца ў тастаманце Гедыміна сваім сынам.
(Кампіляцыя Лідскай РБ, 342 словы.)