21-га сакавіка споўніцца роўна год, як высілкамі аднаго з мясцовых патрыётаў на Лідчыне быў усталяваны помнік-камень у гонар 100-годдзя БНР.
Сёння арганізатар і фундатар устаноўкі каменя ўспамінае:
– На пачатку 2018 г. мяне апанавала ідэя – у гонар 100-годдзя БНР усталяваць у годным месцы камень з адпаведным надпісам.
Перабіраў варыянты тэксту. Потым вырашыў праз свайго сябра, які жыве ў ЗША, параіцца з Пазьняком.
Той прапанаваў тэкст і горача падтрымаў саму ідэю – адмысловым зваротам праз інтэрнэт заклікаў ставіць памятныя камяні па ўсёй Беларусі і па-за межамі краіны.
Гэты камень усталяваны 21 сакавіка 2018 г. напярэдадні Дня Волі (25 сакавіка) на падворку пад Лідай, і пакуль што стаў першым і адзіным такім у свеце.
Вось што пісаў Зянон Пазьняк:
“Некалькі зацемак па актуальных пытаннях.
Вы ведаеце маю прапанову аб вечным азнакаванні стагоддзя БНР.
Рэалізацыя такая: шмат у якіх месцах Беларусі і за яе межамі паставіць памятныя камяні з выбітным знакавым надпісам пра 100 гадоў БНР. Па ідэі тут паўтор гістарычнага беларускага прынцыпу “Барысавых камянёў”. Таму надпіс павінен быць вельмі кароткім (знакавым).
Прапанова насту-пная:
Першы радок: “СТО ГОД БНР”.
Другі радок: (выява Пагоні).
Трэці радок: “БЕЛАРУСЬ – НАВЕЧНА”.
Не ўсе разумеюць знакавы прынцып тэксту і прапануюць інфармацыйна-тлумачальны характар надпісу. Але гэты падыход не для каменя, а для памятнай дошкі. Напрыклад, калі дадаць даты на камень (1918 – 2018), то ў падсвядомасці ўзнікае асацыяцыя з магілай. Калі дадаць больш разгорнутага інфармацыйнага тэксту, тады знікае эфект знакавага ўздзеяння. Раскрываць такія абрэвіятуры як БНР ці БНФ не абавязкова, яны жывуць у свядомасці самі па сабе і шырока вядомыя.
21.01.2018. НЁ.
Зянон Пазьняк.”
Праз некалькі месяцаў з прыгарада камень перавезлі ў горад і ўстанавілі каля лідскай грэка-каталіцкай капліцы па адрасе: вул. Каліноўскага, 16.

bty
Як здаецца, гэты помнік-камень быў усталяваны напярэдадні стогадовага юбілею не толькі першым у свеце, але і да гэтага часу з’яўляецца адзіным, які ўшаноўвае такую значную дату ў гісторыі нашай Радзімы.
Паводле
Л. Лаўрэша.