7 кастрычніка ў Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі адбылася прэзентацыя кнігі Францішка Баляслававіча Жылкі “Млынарства ў Беларусі. Гісторыя і сучаснасць”, якая выйшла ў выдавецтве ” Энцыклапедыкс”.
На імпрэзе з прывітальнымі словамі выступілі дырэктар Нацыянальнай бібліятэкі Аксана Юр’еўна Кніжнікава, старшыня Беларускага геаграфічнага таварыства Аляксей Яўгенавіч Яротаў, Старшыня Беларускага Фонда Культуры Тадэвуш Іванавіч Стружэцкі і іншыя госці, якія падзякавалі аўтару, вялікаму энтузіясту, краязнаўцу, шчыраму католіку, сябру Згрутавання нашчадкаў шляхты і дваранства спадару Францішку Жылку за яго даследчую і папулярызатарскую працу.
Спадар Францішак вядомы сваімі высакароднымі справамі, якія ён прысвячае сваёй малой радзіме. У 1996 годзе Францішак Жылка адрэстаўраваў вадзяны млын у аграгарадку Жодзішкі, які належаў яго дзеду, і зрабіў там музей млынарства. У музеі сёння можна пазнаёміцца з сельскагаспадарчымі прыстасаваннямі, з ганчарным, кавальскім, дрэваапрацоўчым і іншымі рамёствамі, наведвальнікі могуць сваімі рукамі змалоць збожжа на муку.
– Мае дзяцінства прайшло за 500 метраў ад гэтага млына, – распавёў аўтар сямейную гісторыю на сустрэчы з чытачамі. – Я адчуваў, якой вялізнай энергіяй валодае гэта махіна! У 90-тыя гады да мяне звярнуліся дзядзькі з просьбай паспрыяць у аднаўленні млына, я даў ім такое абяцанне і выканаў яго. З таго часу ў мяне абудзілася цікавасць да гісторыі вадзяных млыноў, я наведаў дзясяткі старых млыноў, цікавіўся іх гісторыяй і сучасным станам. Уладальнікі млыноў звычайна былі асобамі заможнымі, адукаванымі і гаспадарлівымі, карысталіся заслужаным аўтарытэтам сярод жыхароў мястэчкаў, – адзначыў Францішак Жылка.
У новым выданні змешчана шмат каляровых фотаздымкаў, якія адлюстроўваюць гісторыю будаўніцтва і эксплуатацыі вадзяных млыноў у розных кутках Беларусі – у Варнянах, Гервятах, Жодзішках і іншых мясцінах.
Гэта ўжо чацвёртая кніга Францішка Баляслававіча Жылкі, напісаная на роднай мове. Папярэдняя кніга краязнаўчых нарысаў “Вандроўкі па рацэ Віліі” выходзіла ў 2012 годзе і знайшла шырокае кола сваіх прыхільнікаў.
– Кніга будзе цікавай для настаўнікаў гісторыі і геаграфіі, для студэнтаў і для прадстаўнікоў турыстычных фірмаў, – падкрэсліў старшыня Беларускага геаграфічнага таварыства Аляксей Яротаў.
– Захавана гісторыя важных аб’ектаў гістарычна-культурнай спадчыны. Такімі важнымі эканамічнымі і сацыяльна-культурнымі аб’ектамі былі вадзяныя млыны, дзе людзі не толькі рабілі важную справу, але і абмяркоўвалі падзеі бягучага жыцця, – адзначыў Старшыня Беларускага фонда культуры Тадэвуш Стружэцкі.- Прыклад Францішка Баляслававіча сёння вельмі важны, каб людзі маглі зрабіць нешта карыснае для адраджэння сваёй малой радзімы. Музей млынарства ў Жодзішках сёння цікава наведваць і дзецям, і дарослым, таму што там можна вярнуцца да сваіх каранёў, пабачыць, як вырабляюць хлеб. Кніга будзе цікавай для краязнаўцаў і вандроўнікаў, бо такія аб’екты можна ўключаць у турыстычныя маршруты.
У кастрычніку 2019 года Францішак Баляслававіч Жылка быў ініцыятарам усталявання мемарыяльнай дошкі вядомаму фотамайстру Яну Булгаку ў Пярэсецы пад Менскам, дзе калісьці знаходзілася яго фотастудыя. У гэтым годзе ён быў ініцыятарам па-будовы капліцы ў гонар Св. Яна каля Вішнева, на асвячэнне якой прыбыў Гарадзенскі біскуп.
Э. Дзвінская,
фота аўтара.
