У сваіх знакамітых “Словах пігмея” Акутагава цытуе кітайскага тэарэтыка мастацтва Ван Шанчжэня: “Удзеянне карціны доўжыцца трыста гадоў, уздзеянне пісьма – пяцьсот гадоў, уздзеянне літаратурнага твора – бясконцае…”.
Падсвядома разумеючы гэта, шмат хто з творцаў не абмяжоўваецца чымсьці адным, плённа праяўляючы сябе і ў іншых культурных сферах. Такі сінкрэтызм знайшоў адлюстраванне ў творчасці пісьменніка, мастака, выдаўца Уладзіміра Сіўчыкава.
Кожная ягоная новая кніга – унікальны праект, эксперымент па пошуку аптымальнай формулы ўзаемадзеяння з чытачом. Ён вывучае і аналізуе сучаснасць, фіксуе норавы суайчыннікаў, занатоўвае дыялогі, распавядае пра разнастайныя кур’ёзныя і трагікамічныя выпадкі з жыцця. Абраная Сіўчыкавым класічная форма фацэцыі, вядомая яшчэ з часоў італьянскага Адраджэння, надзвычай арганічна прыжылася на беларускай глебе. Па-мастацку, мазкамі накідваючы фарбы, аўтар стварае “лапікавую коўдру”, адметнае палатно эпохі, дзе паяднаны лёсы, характары, сюжэты і ідэі.
Сёлета пісьменнік зноў усцешыў аматараў сваёй творчасці новым зборнікам “Пацалаваць Фідэля”, які сам жа і аздобіў уласнымі фотаработамі. Чаму такая назва – чытач дазнаецца, прачытаўшы аднайменны аповед. У кнізе змешчаны вядомыя “Уладзевы гісторыі”, нататкі пра падарожжы як па Беларусі, так і па далёкім замежжы, а таксама краязнаўчыя нарысы.
Займальныя, часцяком фрывольныя фацэцыі, што ўвайшлі ў зборнік – своеасаблівая хроніка жыцця сучаснай літаратурнай і мастацкай багемы, прычым за сатырай тут хаваецца мараль, а за самаіроніяй – глыбокі роздум. Часам прарываецца ў яго развагах смутак: у прыватнасці, ён шкадуе, што ў сталіцы сёння “…куды часцей пачуеш не беларускую, а кітайскую ці арабскую мовы”.
Варта адзначыць, што гумар Сіўчыкава хоць і дасціпны, але не з’едлівы, і тым болей не абразлівы. Пісьменнікі, навукоўцы, мастакі, выдаўцы ў ягоных аповедах – звычайныя жывыя людзі, разам з якімі ён жартуе, радуецца, смуткуе, і над імі ж, здараецца, раз-пораз нязлосна пакеплівае.
Шмат каго з персанажаў аўтар зашыфроўвае, пакідаючы ад прозвішчаў толькі першыя літары. Але дапытлівы чытач, безумоўна, пазнае ў кнізе Янку Сіпакова, Генадзя Бураўкіна, Зміцера Коласа, Анатоля Клышку ды іншых… Сустрэнуцца на старонках кнігі і Янка Купала, і Уладзімір Караткевіч з Адамам Мальдзісам, а таксама Янка Брыль, Іван Міско – пра кожнага з іх у аўтара ёсць што распавесці.
Alter ego пісьменніка, Уладзя (альбо Уладзімір С.) – інтэлігент, інтэлектуал, чалавек, які жыве літаратурай і мастацтвам. Ён увесь час здзіўляецца праявам жыцця, імкнецца па-філасофску асэнсаваць рэчаіснасць, не баючыся памыляцца, спазнаваць штосьці новае – няважна, ці то падчас прыгатавання дранікаў для грузінскіх сяброў, альбо лётаючы на паветраным шары, ці вандруючы за акіян (раздзел “Аднойчы вясною ў Амерыцы”).
Нягледзячы на своеасаблівы касмапалітызм, якім прасякнуты зборнік, відавочна, што галоўная крыніца натхнення для пісьменніка – менавіта Беларусь. Гэта ў першую чаргу горад Жодзіна, дзе ён нарадзіўся, лысагорскія краявіды і, вядома ж, Менск, які зрабіўся родным аўтару, і дзе на кожным кроку можна сустрэць знаёмага літаратара ці мастака. Заключная частка выдання пад назвай “Магічныя мапы” – якраз прысвечана мясцінам, блізкім сэрцу аўтара – Парку Горкага, Вайсковым могілкам, Музею валуноў ва Уруччы, жодзінскім, лепельскім, ракаўскім краявідам.
“Невызнаныя шляхі Божыя!” – паўтарае Уладзімір Сіўчыкаў вядомае выслоўе, аналізуючы творчасць беларускіх аўтараў у кантэксце сусветнай літаратуры. Напрыклад, вось да якой высновы ён прыходзіць, разважаючы пра Алеся Якімовіча: “Але наўрад ці мог ён уявіць, што самымі запатрабаваным з ягонай творчай спадчыны, надрукаванымі мільённымі тыражамі акажуцца… апрацоўкі беларусіх народных казак”.
На першы погляд адрасаваная аматарам мастацтва і калегам-пісьменнікам, кніга тым не менш выйшла далёка за рамкі зборніка падарожных запісаў, показак і калялітаратурных анекдотаў. Гэта ў першую чаргу інтрыгоўны летапіс-дакумент, каштоўны артэфакт, сведчанне трываласці і неўміручасці мастацкага слова, увасобленага ў адметную і цікавую форму.
Янка Лайкоў.
