Зміцер Захарэвіч. ІЗНОЎ ВЯСНА …

20 сакавіка 2024, 17:13 літаратура 33

ПЕГАС

21 сакавіка – Сусветны дзень паэзіі

Твайго пагляду счэзлы квет,

Бо прагнеш нібы і нямнога:

Кахання простага – зямнога,

Каб без сыходаў у засвет,

Але штораз мяне дарога

Вядзе туды, дзе знічак след.

Як выкляты да рэшты дзён,

Да сэнсу існага імкнуся.

Даруй, ізноў не азірнуўся

На тых, хто ўдома і на дом, –

Бліжэйшай раніцай вярнуся

Спяваць табе пад струнаў звон.

Пра тое, як цячэ сляза,

Пра што ўначы шапочуць хвалі,

Чаму з усмешкаю зухвалай

Снягі адужвае вясна

І як у сэрцы акрыялым

Знікае крыўдаў драбяза.

Калі ж зраблю апошні ўздых,

На плач твой не сказаўшы слова,

Не зрынецца светабудова,

Уцям – не я навек заціх,

А ў скачцы страціўшы падкову,

Пегас не вытрымаў дваіх.

УСХОД

Не цешыць колерамі ўсход,

Аднак вясна не прамарудзіць –

У горад, скурчаны ў прастудзе,

З паўднёвых з’явіцца шырот.

Паміж гмахамі, быццам шрот

Ва ўпор, завея джаліць грудзі,

Не цешыць колерамі ўсход,

Аднак вясна не прамарудзіць

Разбіць вітрын зімовых лёд,

І цепліцца ўспамін аб цудзе,

Дарма што ў ранішнім бязлюддзі

Сівых нябёсаў пасярод

Не цешыць колерамі ўсход.

* * *

Зрабілася туманам замяць –

Сышла пакорліва ў нішто,

Пакінуўшы ў завулках памяць,

Набраклую, як паліто,

Слязьмі яшчэ яскравых згадак

Пра час, убраны ў аксаміт,

Калі снег нетропка падаў,

Затульваючы краявід,

Струменіўся, галовы хмеліў

З кватэры кожнай елак пах

І вера ў цуды зіхацела

У святаў прагнулых вачах.

Тады здавалася, што ў вокнах

Калядных зорак не згасіць,

А сёння – паліто прамокла,

Бо памяць згадкамі бруіць.

* * *

Хто ведае, што будзе потым? –

Скразняк цяпельца патушыў,

Рассыпаны надзеяў попел

На дне астылае душы.

Які з турбот займею скутак?

Ці толькі камень у руку?

Расталі радасці і смутак

Сумётамі ў сакавіку.

Чым соты прышласці напоўню,

Калі сягоння не баліць?

Лаўлю ў далонь жарынкі промняў,

Каб зноў цяпельца запаліць.

ІЗНОЎ ВЯСНА

Хоць снег сышоў, а стаў святлейшым вечар,

Гараць дарма а шостай ліхтары –

Прыродзе людства звыкла супярэчыць.

Палю нахабна ў акадэмдвары –

Яе чакаю на супольны шпацыр,

І ўзрушана гудзе праспект стары.

Ізноў вясна – далоў з пачуццяў панцыр!

Заходзяцца, вярнуўшыся, шпакі

Пакуль рахую на ўзаемнасць шансы.

Наштось ранейшых стрэчаў чарапкі

Збудзіліся і непакояць памяць,

Нібы з юнацтва ўскрэслыя радкі.

Руды прамень, растаючы, не раніць –

Самоты час згасае пакрысе,

А цыферблат часцей мой позірк вабіць.

Вось постаць тонкая ў дзвярах…

Ідзе!

ЗОРНЫ МОСТ

Слодыч сноў пра крылы склаўшы за спіною,

Ля замкнёнай брамкі ў неба пагляджу:

Зіхаціцца промнем па-над галавою

Зорны мост – дарога адляцелых душ.

Кладка між сусветаў – вечнага й зямнога,

Адгасаюць побач знічкі ў цішыні.

Жыць мінучым шчасцем – можа, і нямнога,

Ды нямала ведаць, што па ёй прайсці.

Да сяброў і крэўных, без пары спачылых

Правядзе хай першы стрэчны арханёл,

Даланёй ад ветру, як дзяды вучылі,

Захіну грамнічкі дрогкі аганёк.

Супакой пануе там, куды намэціў,

І падступным кордам смутак не працьне

Будуць спаць мястэчкі, гадавацца дзеці,

Вальсаваць сняжынкі, толькі без мяне.

Па скананні кожны долю выбраць мусіць:

У чысцец камусьці, кане ў Лету хтось,

Я ж распраўлю крылы, з ланцуга сарвуся

І скірую проста – на зіхоткі мост.

ШАЛЬ

(наследванне песням ландскнехтаў)

Апоўначы сціх смерці баль,

Спачылі страх і гнеў,

На ветры хутаюся ў шаль,

Што вышыла ты мне.

На ім праменны эдэльвейс

Уплецены ва ўзор,

Яго калісь табе прынёс

На знак кахання з гор.

Каб славу й золата здабыць

Спусціўся з іх даўно –

І ўзяты горад, і бяжыць

У келіхі віно.

Не раз як скрыгатала сталь,

Паіла кроў мурог,

Нібы сцяг, я ўздымаў той шаль –

Ён вёў да перамог.

Спакусна талеры звіняць,

Б’юць поклічна званы:

Пакуль ёсць прага ваяваць –

Патрэбны будзем мы.

Хто чэрава твайго Грааль

Напоўніць без мяне? –

Бо найміта злінялы шаль

Дадому не вярне.

Ландскнехта зраненага ўрэшт

Прыкончыць бог ці чорт,

А ты да ўнукаў дажывеш

У цені нашых гор.

Ці ўзрушыцца за іх сцяной

Чуллівая душа,

Калі павяжуць на крыж мой

Прабіты куляй шаль?

ПА ЛЁДЗЕ

У люстры зледзянелага азерца

Твой кожны рух напорны адаб’ецца,

Бо прагнучы на іншы бераг трапіць,

Пайшла наўпрост – па небяспечнай гладзі.

На ім цябе што вабіць незваротна –

Няўжо агеньчык у акне самотны?

Які не гасне да пары світальнай,

Нібыта хоча падзяліцца тайнай.

І, дома ўседзець не знайшоўшы сілы,

У двор свой брамку звонку зачыніла.

Ну што ж, ідзі! Ды памятай – ты ўночы

На покліч па няпэўным лёдзе крочыш.

* * *

Нібы за шыбай, прад вачмі

Знікаюць у смузе нястрымна,

Cпяваючы расстання гімны,

Паяцы, трагікі і мімы.

З усмешкай немай выбач ім

За тое, што праходзяць міма.

Бо сам прадказваў той зыход,

Як фэст квяцісты пачынаўся,

І, хоць здавалася – быў наўзле,

Ігрой з ліста не захапляўся.

Ты не ўвайшоў у карагод,

А на сваім стаяць застаўся.

Наўзле (дыял.) – побач.

MEMORIAS

Усеўладдзе сонца, жамчуговасць мора…

Ці было такое? – Так, аднак учора.

Клаў прыбой карункі зіхатлівых хваляў,

Нібы паж дарункі, каля ног смуглявых.

Аксаміт вячэрні і праменнасць ранкаў,

Пераліў гаворкі ў стоенай альтанцы…

Растрывожаць згадкі сэрца да трымцення,

Але жыць мінулым – пакарыцца ценям.

Без дазволу прыйдуць, сумам апануюць,

Беспрасвеццем лягуць на душу жывую,

Бляск вачэй гарэзных без пары прыгасяць…

Дык нашто трымацца колішняга шчасця?

КАРМЛЮ ПТУШАК

З ложка цёплага ўзрушыць

Дзень, зірнуўшы ў акно, –

Час, маўляў, карміць птушак,

Змешваць грэчку з пшаном.

Выйшаўшы на падворак,

Поўнай жменяю для

Жоўтагрудых сябровак

Сыплю харч спакваля.

Вобміг з-пад стрэх зляціцца

Звонкая грамада.

Смачна есці, сініцы! –

Вам, дальбог, не шкада.

Радасныя пракудзіць

Будуць штораз смялей

Перыстыя, як людзі,

Толькі з намі страшней…

ТОЙ, ХТО НА ПРАВЫМ ПЛЯЧЫ

Сцюжа прышласць пастэллю фарбуе,

Замяце далячынь да начы,

Скрозь якую мне шлях нарысуе