Штодня спатыкаю людзей
якія
мовы сваёй адракліся
гукаў чароўных
працяжных складоў
слоў-малітваў
штодзень бачу гэтых людзей
хачу прачытаць на іх тварах
стан адчаю
жах невылечнай хваробы
пакуту і немасць
наважваюся загаварыць
з імі
слоў не знаходжу
(В. Дранчук.)
Кожная Агульнанацыянальная дыктоўка – гэта супольная радасць беларускага маўлення і пісьма, імкненне далучыць да спасціжэння і адчування гэтай радасці новых людзей. Дзеля гэтага шчыруем-шукаем узорныя тэксты на старонках кніг вядомых пісьменнікаў, краязнаўцаў, гісторыкаў. Сёлета думкі былі скіраваны на родны Нясвіж, яго 800-гадовы юбілей, 200-годдзе Уладзіслава Сыракомлі і 170 гадоў ад першых публікацый яго знакамітых “Вандровак…”. Сярод адабранага быў верш Сяргея Новіка-Пеюна “Песня аб Нясвіжы”, урыўкі з прадмовы У. Сыракомлі “Да зычлівага чытача” і “Уезд у Нясвіж” з яго краязнаўчых вандровак. “Пачынае мацней стукаць сэрца: гэта мы ўязджаем у дарагое даўнімі ўспамінамі месца”, – як жа не нагадаць нясвіжцам гэтыя словы прызнання ў любові да нашага горада.
Па арганізаванасці, колькаснай актыўнасці, шчырай святочнасці ўдзелу, як і ў папярэднія гады, так і сёлета, вылучыўся Нясвіжскі педагагічны каледж імя Якуба Коласа. Ва ўстанове ўжо стала традыцыяй, што АНД пішуць не толькі навучэнцы, але і выкладчыкі на чале з кіраўніком установы (сёлета – 38 педагогаў; выдатны прыклад, які , на жаль , яшчэ не падтрыманы паўсюдна ў школах). Выкладчыца роднай мовы і літаратуры Марыя Фабіянаўна Енчык сведчыць, што ўрачысты настрой у сценах педкаледжа панаваў з самага рання. А песні “Родная мова”, “Бацькоўская хата” і інш. у выкананні гурта “Дразды” чуліся яшчэ на падыходзе, на парозе.
У настаўнікаў Карцэвіцкай СШ іншая практыка: у вольны час яны , так бы мовіць, падсядаюць , да тых класаў, тых вучняў якія пішуць.
– Такая супольная дыктоўка вымагае большай адказнасці і вучняў, і настаўнікаў, – кажа выкладчыца беларускай мовы і літаратуры Ірына Уладзіміраўна Гаціла.
Гэткім жа чынам, і дарослыя, і школьнікі, пісалі АНД-16 у Раённнай бібліятэцы імя П. Пранузы. У раённым сацыяльным цэнтры пісалі толькі пажылыя людзі, але арганізатар дыктоўкі, валанцёр установы Станіслава Георгіеўна Вальчык паклапацілася, каб ніхто не сумаваў, каб сустрэча была максімальна пазнавальнай, вясёлай, займальнай, з перспектывай далейшых краязнаўчых заняткаў, экскурсій, падарожжаў і, зразумела ж, беларускамоўнай практыкі.
Прыватную дыктоўку пра Нясвіж пісалі ў Свержані і Гарадзеі, Высокай Ліпе і Карцэвічах. А яшчэ нечакана з’явілася і рэалізавалася ініцыятыва: скарыстоўваючы даступныя сёння амаль кожнаму чалавеку электронныя сродкі, даслаць сябрам, знаёмым уранні святочнага дня невялічкі (на 1-2 абзацы) беларускамоўны тэкст, аздоблены васількамі ды рамонкамі (замест ціктокавых кубачкаў кавы з банальнымі пажаданнямі). Прапанавалі перапісаць тыя колькі слоў у свой нататнік, … каб не хварэць, быць у добрым пачуванні і душэўным ладзе з самім сабой. З самім сабой, як пачцівым беларусам, што жыве на беларускай зямлі, размаўляе і піша, ці толькі спрабуе размаўляць і пісаць, на мове свайго народа.
Вольга Гаціла.
Нясвіж.
Фота 1. Пішуць выкладчыкі Нясвіжскага педкаледжа імя Якуба Коласа.
Фота 2- 3. Дзень роднай мовы ў Карцэвіцкай СШ.
Фота 4. У сацыяльным цэнтры: дыктуе валанцёр С. Вальчык.
Фота 5. Бланк дыктоўкі.
