У пачатку верасня з сябрам Арцёмам Яроменка на легкавіку паехалі на ўсход Магілёўшчыны па нязведаных старонках з мэтай абавязкова завітаць у мястэчка Стары Дзедзін, што ў Клімавіцкім раёне. Справа ў тым, што менавіта тут нарадзіліся вядомыя беларускія пісьменнікі Алесь і Павел Пруднікавы. А сёлета яшчэ і юбілейны год у Паўла Пруднікава. У спадзеве адшукаць нешта цікавае, звязанае са знакамітымі творцамі, мы рушылі па маршруце: Магілёў – Стары Дзедзін – Мілаславічы – Клімавічы.
Па трасе Крычаў – Раслаўль, недзе кіламетраў 25, і паварот налева, на Стары Дзедзін. Мястэчка знаходзіцца на прыгожай рачулцы Асцёр, якую мы праехалі і адразу спыніліся за мастом, каб паглядзець краявіды. Пры ўездзе ў вёску, каля дарогі стаіць памятны знак, на якім паведамляецца наступнае: “Памятный знак д. Старый Дедин один из древнейших кладов монет Беларуси между 980 – 985 г.г.” Справа ў тым, што менавіту тут у 1926 годзе знайшлі значны манетны скарб.
Далей мы паехалі па мястэчку ў пошуках артэфактаў. Зайшлі ў мясцовую краму і папыталі, ці жыве тут яшчэ хто з Пруднікавых. Нам параілі пайсці да бібліятэкі. Аказалася, што Стары Дзедзін – яшчэ досыць значнае паселішча, раз тут ёсць і крама, і нават бібліятэка. У бібліятэцы мы пабачылі цікавую выставу, прысвечаную юбілею Паўла Пруднікава ,і нам падказалі, дзе знаходзіцца хата пісьменніка, якая яшчэ захавалася да нашага часу. Дарэчы, на выставе мы пабачылі некалькі кніг з уласным подпісам П. Пруднікава.
На вуліцы недалёка за бібліятэкай мы адшукалі занядбаную хату пісьменніка. Усё вакол ужо зарасло: і каля хаты і ў двары. Калі зайшлі ў будынак, бо тут няма ні дзвярэй, ні акон, і можа заходзіць любы, пабачылі, што ўсё разрабавана марадзёрамі і многія рэчы раскіданы па падлозе. Але сярод смецця мы знайшлі лісты і фота роднай сястры Паўла Пруднікава Марыі Іванаўны. Сабралі канверты і фота, каб гэта ўсё перадаць у музей. Вельмі, канешне, шкада, што родны дом пісьменніка знаходзіцца ў такім стане… Як нам паведамілі, сваякі П. Пруднікава зараз жывуць у Менску, і хату ніхто не даглядае. Хаця гэты дом маглі б даглядаць і мясцовыя ўлады, каб ушанаваць вядомага земляка.
Павел Іванавіч Пруднікаў нарадзіўся 14 ліпеня 1911 года ў сялянскай сям’і. Стрыечны брат паэта Алеся Пруднікава. Вучыўся ў суседняй вёсцы Мілаславічы. Навучанне ў школе праходзіла на беларускай мове ў часы беларусізацыі, калі Клімавіцкі раён быў у складзе Калінінскай акругі. Яшчэ ў школе П. Пруднікаў пачаў пісаць вершы, якія дасылаў у газеты і часопісы. Калі летам 1926 года быў знойдзены скарб, 204 старажытныя манеты, у Старым Дзедзіне, то П. Пруднікаў разам з братам Алесем напісаў пра гэтую падзею артыкул у газету “Беларуская вёска”. Пасля школы П. Пруднікаў працаваў і вучыўся ў многіх мясцінах: на Данбасе, у Магілёве на будаўніцтве шаўковай фабрыкі, у Менску і Ленінградзе. Зведаў у часы сталінізму арышт і быў сасланы. Пасля рэабілітацыі вярнуўся на Беларусь і аднавіў сваю творчую дзейнасць.
Пакінуў пасля сябе багатую творчую спадчыну. Напісаў таксама цікавыя ўспаміны. Павел Пруднікаў прысвяціў свайму роднаму Старому Дзедзіну наступныя радкі:
“Ты, як віцязь, стаіш на ўзбярэжжы Астра
З маладою, юнацкай усмешкай.
Пільна слухаеш гоман і хваляў, і траў,
І птушыны канцэрт на узлеску.”
Стары Дзедзін – цікавае прыгожае мястэчка. І побач багата непаўторных мясцін, куды абавязкова яшчэ завітаем усёй грамадою з ТБМ-аўцамі горада Магілёва, каб ушанаваць нашых вядомых творцаў.
(Працяг будзе.)
Алег Дзьячкоў.
Магілёў. Верасень 2011 г.
Фота да артыкула:
- Рака Асцёр. 2. Памятны знак, прысвечаны скарбу. 3. Хата П. Пруднікава.
